NUON kondigde onlangs aan de plannen voor de kolencentrale in de Eemshaven voorlopig in de ijskast te zetten. Hierover zijn afspraken gemaakt met milieuorganisaties. In diverse media werd het besluit van NUON geroemd en zelfs dapper genoemd. Maar hoe dapper is dat? Ingewijden wisten al veel langer dat het niet de vraag was óf, maar wanneer NUON zou bekendmaken dat het plan in de ijskast zou gaan.

Kolencentrales zijn de diesels onder de elektriciteitscentrales: ze zijn duurder dan gascentrales maar de lagere brandstofkosten compenseren dat. Maar de laatste jaren is het prijsverschil tussen aardgas en steenkolen afgenomen, waardoor de lagere brandstofprijs van steenkolen niet meer opweegt tegen de hogere investeringen. En het zou daarnaast best kunnen dat het gebruik van steenkool in de toekomst duurder gemaakt zal worden. Steenkolen zijn immers slechter voor klimaat en milieu dan aardgas.

Daarbij komt nog dat NUON voor een speciaal type kolencentrale gekozen heeft: de zogenaamde kolenvergasser. Deze technologie is schoner, of zogezegd minder vies, maar wel duurder in de aanschaf. Als een traditionele kolencentrale het commercieel nu al niet redt, dan redt een moderne kolenvergasser het zeker niet.

NUON had het project in de Eemshaven opgedeeld in twee fasen. De eerste fase, de  gasgestookte centrale is reeds in volop aanbouw. In het tweede deel zou de kolenvergasser worden gebouwd. Daarin is nu nog veel minder geïnvesteerd. Tegen beide delen van de centrale liepen juridische procedures van de milieubeweging. Het stilleggen van de kolenplannen maakte een deal met de milieubeweging mogelijk. Die stoppen nu alle procedures, ook die tegen de gascentrale, waardoor NUON haar investeringen in de gasgestookte centrale veiligstelt.

Is NUON nu zo slim om de bouw van de kolencentrale uit te stellen, of zijn andere energiebedrijven nu zo stom dat ze hun kolenplannen niet stoppen? Voor E.ON en Essent/RWE ligt de situatie behoorlijk anders. Hun kolencentrales zijn al volop in aanbouw en veel onderdelen zijn al besteld. Voor hen zal het afblazen van het project een afschrijving van miljarden betekenen.

Afblazen kostte NUON nog relatief weinig. Het uitstellen van de kolencentrale van NUON is dus niet zozeer dapper, maar het gevolg van simpele economische wetten.

Dapper is wel dat NUON eenzijdig heeft toegezegd dat de kolencentrale - mocht die er ooit nog komen - niet meer CO₂ zal uitstoten dan een gasgestookte centrale. Normaal stoot een kolengestookte centrale namelijk ongeveer twee keer zoveel CO₂ uit als een gasgestookte centrale. Dat is dus twee keer zo slecht voor het klimaat. Halveren van de uitstoot kan bijvoorbeeld door een deel van de kolen te vervangen door biomassa en/of door CO₂ af te vangen en op te slaan.

De toezegging is dapper, en uniek voor een groot energiebedrijf. Tot nu toe stelden de elektriciteitsproducenten dat over dergelijke emissienormen alleen te praten valt in EU-verband, vanwege de internationale concurrentiepositie.

NUON geeft nu de voorzet, de overheid hoeft die alleen maar in te koppen. De overheid kan dit precedent gebruiken om een CO₂-emissiestandaard voor de hele sector door te voeren. Dat geeft handen en voeten aan het klimaatbeleid.

Door Sander van Egmond

Met deze blog wil CATO bijdragen aan het debat rond energievragen stukken en CO2 afvang en opslag. De inhoud wordt niet noodzakelijkerwijs onderschreven door de partners in CATO programma. CATO is het Nederlandse CO2 afvang en opslag onderzoeksprogramma.